L11

Rzeka Niechwaszcz jest ciekiem bifurkującym. Bifurkacja to rozwidlenie się rzeki na dwa lub więcej ramion, które następnie płyną do dwóch różnych dorzeczy. Niechwaszcz odprowadza swoje wody do dorzecza Wdy, uchodząc bezpośrednio do tej rzeki w okolicy Czarnej Wody oraz do dorzecza Brdy, poprzez jezioro Leśno Dolne, rzeki Młosinę i Zbrzycę. Obszar źródliskowy rzeki znajduje w okolicach wybudowań Czapiewic i Zalesia. Stąd woda bardzo wolno odpływa w dwóch kierunkach.

Bifurkacja to stosunkowo rzadko spotykane zjawisko, zwłaszcza na niżu. Występuje na rzekach o łagodnym nurcie, płynących przez tereny równinne, zabagnione. Zjawisko to często jest wynikiem KAPTAŻU. Bifurkacja rzeki Niechwaszcz wymuszona jest przez niewyraźny przebieg działu wodnego pomiędzy Brdą i Wdą. Dział wodny przebiega dnem rynny subglacjalnej, która jest stale odwadniana przez rzekę, tworząc bramę wodną. Jest to tzw. bifurkacja przestrzenna z obszaru źródliskowego, którym są mokradła, obecnie zamienione na łąki.

Niechwaszcz w przeszłości została silnie zmeliorowana. Całkowicie zostało zmienione jej naturalne koryto. Na Niechwaszczy, która obecnie przypomina bardziej rów melioracyjny niż rzekę, prowadzone są prace regulacyjne i utrzymaniowe przynajmniej od połowy XIX w. System ten utrzymywany był w dobrym stanie dzięki zorganizowanym spółkom wodnym. W sprawozdaniu administracyjnym Wydziału Powiatowego w Chojnicach za rok 1920 i 1921 znajduje się informacja o działalności spółek wodnych, nadzorowanych przez władze powiatowe. Jedną z jedenastu spółek była „Przymusowa spółka dla regulacji rzeki Niechwaszcza”. Spółki rozwijały się pomyślnie i znajdowały się w dobrym stanie. Tak opisywano jej kondycję w ww. sprawozdaniu: „(…) Spółka przymusowa dla regulacji rzeki Niechwaszcza została utworzona przez Pana Wojewodę Pomorskiego na mocy § 270 ustawy wodnej, z dnia 7. kwietnia 1913 r. Powyższa spółka dotychczas się jeszcze nie ukonstytuowała. Roboty przy regulacji Niechwaszcza prowadzi się od września 21 r. na skutek zarządzenia Ministerstwa b. Dz. Pr.* Celem zatrudnienia bezrobotnych i że konieczność dalszego zatrudnienia bezrobotnych nadal istnieje, polecono Panu Staroście prowadzenie robót tych jak poprzednio aż do utworzenia organów spółki z funduszów państwowych (…).”

*Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej zostało utworzone ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o tymczasowej organizacji zarządu b. dzielnicy pruskiej, która weszła w życie 12 sierpnia 1919 r. W odróżnieniu od pozostałych ministerstw II Rzeczypospolitej zorganizowanych rzeczowo, zakres działania Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej określony był terytorialnie. Swoją właściwością obejmowało ziemie byłego zaboru pruskiego – województwo poznańskie i województwo pomorskie. Podjęto także kroki zmierzające do podporządkowania ministerstwu Śląska, lecz ministerstwo zlikwidowano zanim rozstrzygnięto przynależność państwową tej prowincji. Siedzibą Ministra byłej Dzielnicy Pruskiej był Zamek Cesarski w Poznaniu.

Tutaj znajduje się mapa obszaru źródliskowego rzeki Niechwaszcz z 1875 r. z siecią rowów melioracyjnych oraz zaznaczonymi miejscami eksploatacji torfu.

Tutaj znajduje się mapa obszaru źródliskowego rzeki Niechwaszcz z 1937 r. z siecią rowów melioracyjnych oraz zaznaczonymi miejscami eksploatacji torfu.

Warto zapoznać się z budową geologiczną okolic Leśna w czwartorzędzie.

* Tutaj znajduje się mapa geologiczna okolic Leśna.

* Tutaj znajduje się słownik terminów geograficznych.

Niechwaszcz między Zalesiem Wybudowanie (na pierwszym planie, w lewym rogu zdjęcia) a wybudowaniami Czapiewic (w głębi).
Okoliczne łąki stanowią obszar źródliskowy, z którego wody odprowadzane są do Wdy (w lewo) i Brdy (w prawo).